Napoje zero a napoje z cukrem
Obecnie na rynku spożywczym pojawia się co raz więcej napojów o zerowej zawartości cukru. Podyktowane jest to zwiększającą się potrzebą tego typu produktów wśród konsumentów. Obecnie zdrowy styl życia jest powszechnie propagowany. Wobec tego duża część osób decyduje się przejść na dietę i zredukować liczbę spożywanych kalorii, w tym cukrów. Zatem rezygnują ze spożywania napojów zawierających cukier, zamieniając je na napoje typu “zero” bądź “light”. Warto jednak zwrócić szczególną uwagę na skład napojów bezcukrowych i tych zawierających cukier, na ich kaloryczność i porównać działanie na organizm.
Czym różni się napój “zero” od napoju “light”?
Producenci napojów oferują swoim klientom dietetyczne napoje o obniżonej zawartości cukrów. Na półkach sklepowych można zatem spotkać zarówno napoje “zero” oraz napoje typu “light”. Na podstawie napoju Coca – Cola można wyodrębnić subtelne różnice między tymi dwoma rodzajami.
Coca – cola zero
Wartość energetyczna Coca – Coli Zero wynosi 0,2 kcal na 100 ml. W skład napoju wchodzi:
– woda
– dwutlenek węgla
– barwnik E 150d
– kwas fosforowy
– cyklaminian sodu
– acesulfam K
– aspartam
– aromaty
– kofeina
– cytrynian trisodowy (E 331)
– źródło fenyloalaniny
Coca – cola Light
Wartość energetyczna Coca – Coli Light wynosi 0,2 kcal na 100 ml. W skład napoju wchodzi:
– woda
– dwutlenek węgla
– barwnik E 150d
– kwas fosforowy
– cyklaminian sodu
– acesulfam K
– aspartam
– kofeina
– kwas cytrynowy
Istotną różnicą jest między Coca – Colą Zero a Coca – Colą Light jest fakt, że w tej pierwszej występuje 81 mg słodzika na 100 ml napoju, natomiast w drugiej znajduje się 125 mg słodzika. Wobec tego napój nazwany jako zero cukru posiada w swoim składzie znacznie więcej substancji słodzących. Ponadto napoje typu light oraz zero różnią się walorami smakowymi, jednak producenci nie wskazują jednoznacznie na czym polega to zróżnicowanie. Natomiast różnica w smaku obu tych napojów jest wyczuwalna dla przeciętnego konsumenta. Wobec tego pomiędzy napojami “zero” oraz “light” nie występują znaczne odrębności w zakresie składu a jedynie różnią się nieznacznie smakiem.
Czym różni się napój “zero cukru” od napoju zawierającego cukier?
W dalszym ciągu przykładem jest napój Coca – Cola, który występuje zarówno w wersji zawierającej cukier jak i w wersji bez cukrowej. Najważniejszą różnicą w tym zakresie jest zawartość cukru w składzie, i tak klasyczna Coca – Cola zawiera 10,6g cukru na 100 ml, podczas gdy Coca – Cola Zero zawiera 38g słodzika w 100 ml napoju. Ponadto oba te napoje mają w składzie inne składniki.
Skład Coca – Coli:
– woda
– cukier
– dwutlenek węgla
– karmel amoniakalno-siarczynowy
– kwas ortofosforowy
– aromaty
– kofeina
Znaczącą różnicą w składzie klasycznej Coca – Coli oraz Coca – Coli Zero jest ilość i rodzaj substancji słodzącej. Podczas, gdy standardowy napój posiada w składzie cukier, napój bez cukrowy zawiera szereg substancji słodzących. Wpływa to na kalorykę napoju, ponieważ Coca – Cola Zero posiada 42 kcal w 100 ml natomiast Cola zero posiada 0,2 kcal w 100 ml.
Składniki napojów cukrowych i bez cukrowych
Sięgając na półkę sklepową po napój zawierający bądź niezawierający cukru warto zapoznać się z ich składem. Każdy z nich zawiera w sobie składniki, które na pierwszy rzut oka nic nam nie mówią, ponieważ bardzo często noszą nazwy chemiczne. Wobec tego ważne jest poznanie każdego ze składników oraz z jego oddziaływaniem na organizm.
Woda gazowana
Jest to podstawowy składnik każdego napoju. Nie ma ona negatywnego działania dla organizmu, ponieważ jest to regularna woda z dodatkiem dwutlenku węgla.
Barwnik E 150d
Barwnik E 150d jest to symbol karmelu amoniakalno – siarczanowego. Jest to barwnik produkowany z naturalnie występujących barwników, które zostaję poddane procesom chemicznym. Wskutek syntezy barwników powstaje karmel amoniakalno – siarczanowy. Z uwagi na posiadaną cechę, jaką jest dobra rozpuszczalność w wodzie, barwnik E 150d jest powszechnie wykorzystywany w przemyśle żywnościowym do barwienia produktów na ciemniejszy kolor. Jest to substancja, która w dużych ilościach może mieć szkodliwy wpływ na organizm człowieka. Podczas badań prowadzonych na szczurach laboratoryjnych zauważono, iż zwierzęta, które były narażone na zwiększony kontakt z tym barwnikiem, zapadały na choroby nowotworowe. Natomiast należy zauważyć, iż karmel amoniakalno – siarczanowy jest szkodliwy jedynie w dużych dawkach. Sporadyczne spożywanie nie powinno przynosić negatywnych skutków. Jest on wykorzystywany w produkcji napojów typu zero.
Kwas fosforowy
Nieorganicznym związkiem chemicznym, występującym w produkcji żywności pod symbolem E388 jest kwas fosforowy. Podczas wytwarzania napojów zero jest on traktowany jako regulator kwasowości, ponieważ nadaje on napojom kwaśnego, cierpkiego smaku. Dodatkowo reguluje słodki smak, przez co napój nie smakuje jak czysty cukier. Posiada on również funkcje konserwantu, ponieważ zapobiega rozwojowi bakterii oraz pleśni. Dzięki temu napoje typu cola mają tak długi termin przydatności. Według badań szkodliwość kwasu fosforowego nie wynika z jego właściwości żrących. Zdecydowanie większą szkodę wywołuje w obrębie układu krążenia oraz układu pokarmowego. Dodatkowo negatywnie wpływa na gęstość kości, prowadząc do osteoporozy. Duża ilość przyjmowanego kwasu fosforowego może również powodować wypłukanie z organizmu żelaza bądź cynku. Wobec tego spożywanie w dużych ilościach napojów zawierających w składzie kwas fosforowy może prowadzić do ciężkich i negatywnych skutków zdrowotnych.
Cyklaminian sodu
Cyklaminian sodu jest to syntetyczna substancja słodząca wykorzystywana w przemyśle żywnościowym jako substytut cukru. Ze względu na swój gorzki smak zazwyczaj jest jednym z występujących w produkcie słodzików. Jest wykorzystany w produkcji napojów zero z uwagi na swoją niską kaloryczność. Cyklaminian sodu jest generalnie bezpieczną substancją słodzącą, ponieważ nie szkodzi człowiekowi zdrowemu w małych ilościach. Jednak pojawiły się dotychczas badania, w których wykazano, że cyklaminian sodu spowalnia lub czasem uniemożliwia przeprowadzenie procesu metabolicznego niektórych leków. Dlatego też osoby chore, w szczególności na cukrzycę, kobiety w ciąży oraz karmiące powinny unikać produktów zawierających cyklaminian sodu.
Acesulfam K
Acesulfam K jest to substancja słodząca, wykorzystywana najczęściej jako zamiennik cukru. Warto zaznaczyć, iż słodzik nie posiada żadnej wartości kalorycznej a wartość indeksu glikemicznego wynosi 0. Natomiast pomimo tego jest ok. 200 razy słodszy niż tradycyjna sacharoza. Powyższe cechy warunkują popularność Acesulfamu K w przemyśle spożywczym, w szczególności podczas produkcji napojów zero. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż nie jest to produkt przeznaczony dla diabetyków, z uwagi na zerowy indeks glikemiczny. Przy pomocy acesulfamu K osoba chora na cukrzycę nie jest w stanie wyrównać poziomu cukru. Dodatkowo brak kaloryczności powoduje, że acesulfam K staje się szkodliwy dla człowieka, ponieważ z uwagi na brak wartości kalorycznej powoduje spożywanie większej jego ilości bez ujemnych konsekwencji dla wagi. Natomiast skutkiem takiego działania jest naruszenie flory jelitowej.
Aspartam
Aspartam jest słodzikiem oznaczonym symbolem E951 i jest najbardziej popularną substancją słodzącą wykorzystywaną w przemyśle żywnościowym, w szczególności przy produkcji napojów zero. Posiada on bardzo słodki smak przy jednoczesnym braku wartości kalorycznej. Badania wskazują, że jest to jeden z najbezpieczniejszych środków słodzących dla ludzkiego organizmu, ponieważ ulega on rozkładowi w procesie metabolicznym. Natomiast powoduje on pewne skutki uboczne w przypadku spożywania aspartamu w dużych ilościach. Wówczas mogą wystąpić bóle głowy, zawroty głowy, nudności czy bezsenność.
Kofeina
Kofeina, czyli alkaloid purynowy jest bardzo popularnym związkiem organicznym występującym przede wszystkim w kawie. Jest ona również składnikiem napojów typu cola. Kofeina ma właściwości pobudzające, energetyzujące, niweluje uczucie zmęczenia oraz poprawia koncentrację. Powszechnie kofeinę nazywa się legalnym narkotykiem, ponieważ ma ona właściwości uzależniające. Specjaliści wskazują, iż bezpieczna dzienna dawka kofeiny dla osoby dorosłej wynosi 400mg. Warto w tym miejscu wskazać, iż zarówno klasyczna Coca – Cola jak i Coca – Cola Zero posiadają w swoim składzie 8 mg kofeiny w 100 ml. Zatem wypicie jednej porcji takiego napoju nie powoduje negatywnych skutków zdrowotnych. Jednak kofeina, przyjmowana w dużych ilościach, powoduje poważne problemy układu krążenia.
Kwas cytrynowy
Kwas cytrynowy, będący składnikiem żywności oznaczony jest symbolem E 330. W produkcji produktów spożywczych wykorzystywany jest jako substrat nadający kwasowości i obniżający pH produktu. Ponadto zapewnia dłuższą trwałość produktu spożywczego, lecz nie jest stosowany jako konserwant. Jest on powszechnie stosowany w przemyśle żywnościowym z uwagi na potwierdzone pełne bezpieczeństwo dla człowieka. Jedynym skutkiem ubocznym spożywania kwasu cytrynowego w dużych ilościach jest możliwość rozwinięcia się próchnicy, jak również wpływa on na działanie leków na zgagę. Natomiast dostarczany organizmowi w niewielkich ilościach nie powoduje negatywnych skutków dla zdrowia.
Powyższe składniki są odpowiednio częścią składu napojów cukrowych i bez cukrowych. Większość substratów, łączonych w celu wyprodukowania takiego napoju, nie jest korzystnych dla ludzkiego organizmu. W większości są to chemiczne substancje, tworzone w skutek procesu syntezy, które powodują niedobory czy ubytki w organizmie. Należy jednak wskazać, iż zarówno napoje zawierające bez cukrowe nie stanowią zdrowszej alternatywy dla napojów zawierających cukier. Znaczącą różnicą jest jedynie wartość kaloryczna, która w napojach typu “zero” znajduje się na poziomie 0,2 kcal na 100 ml, co stanowi dwieście razy mniejszą kalorykę napoju w porównaniu ze standardowym napojem typu cola. Natomiast w kwestii oddziaływania na zdrowie, oba rodzaje napojów nie są rekomendowane do spożywania w dużych ilościach.