Jak skutecznie poradzić sobie ze stresem?
Stres ma w oczach zdecydowanej większości osób jednoznacznie negatywny wydźwięk. Patrzymy na to zjawisko przez pryzmat traumatycznych wydarzeń w naszych życiu, kiedy tego stresu nasz organizm produkował ponad wszelką miarę. Wyraźnie pamiętamy poczucie gorąca, serce bijące jak oszalałe czy gonitwę myśli w umyśle, której nie sposób wstrzymać ani choćby spowolnić. Jednocześnie zupełnie nie zdajemy sobie sprawy z tego, że wielu życiowym wyzwaniom sprostaliśmy właśnie dlatego, że odrobinę się stresowaliśmy – nie zdajemy, bo wtedy działał on po prostu tak, jak powinien. Okazuje się zatem, że stres można podzielić na dwa typy: dobry i niedobry. Dobry stres przygotowuje nasz organizm do wysiłku i jest wydzielany w stopniu adekwatnym do wyzwania: ot, na przykład przed egzaminem lub rozmową o pracę czujemy się odrobinę podnieceni i chcielibyśmy mieć to już za sobą. Tego rodzaju uczucie jest przy tym całkowicie zdrowe i pożądane z biologicznego punktu widzenia, jeśli tylko nie trwa zbyt długo. Wydzielany przy długich sytuacjach stresowych kortyzol wywołuje cały szereg negatywnych skutków dla naszego zdrowia. Wychodzi więc na to, że na stres zły zawsze trzeba uważać, a i ten dobry nie zawsze jesteśmy w stanie opanować na tyle, by był dla nas wyłącznie motywujący i przygotowujący nas do sprostania życiowym wyzwaniom. Co możemy zrobić, by poradzić sobie ze stresem, który może mieć negatywne skutki dla naszego organizmu i psychiki?
Bierz, co jest pod ręką
Zdecydowanie najprostszym sposobem poradzenia sobie ze stresem, ale przy tym niosącym ze sobą pewne skutki uboczne, jest po prostu zastąpienie tego uczucia czymś innym. Rozładowaniu wewnętrznego napięcia sprzyja na przykład muzyka, dlatego dobrze jest mieć pod ręką słuchawki, by móc je nałożyć na uszy na kilka minut przed nieprzyjemną, stresową sytuacją i w ten sposób nieco się wyciszyć i rozładować złe, dokuczliwe emocje. Wadą takiego rozwiązania jest fakt, że w praktyce po prostu zagłuszamy dokuczliwe myśli, a nie rozkładamy je na czynniki pierwsze, by zrozumieć, że tak naprawdę nie ma się czym przejmować. Może być więc tak, że złe, stresowe myśli powrócą od razu po zdjęciu słuchawek. Innym sposobem na zredukowanie ilości odczuwanego stresu może być zadbanie o odpowiednią dietę. Warto jest zjeść produkty bogate w witaminy i składniki mineralne, takie jak świeże owoce i warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, tłuste ryby, orzechy czy nasiona. Niedobór podstawowych składników odżywczych potrafi spotęgować odczuwany stres, więc jeśli takowy towarzyszy nam od rana i nie chcemy przez to niczego zjeść, to warto się przemóc, bo później będzie tak naprawdę tylko gorzej. Warto przy tym uważać z kofeiną: jedna kawa nie zrobi nam większej krzywdy, ale jeśli będziemy się nią opijać, poczujemy się gorzej i znacznie pogorszą się nasze zdolności do koncentracji. Ciekawym zagadnieniem jest natomiast sen: na pewno nie powinniśmy go zaniedbywać przed sytuacjami stresowymi, warto jest nawet odespać nieco dłużej. Jeśli nie możemy zasnąć, dobrze jest się wyciszyć, przewietrzyć pokój i wyłączyć wszelkie urządzenia elektroniczne, a potem skupić się na tym, żeby po prostu leżeć i myśleć o tym, że najważniejsze jest to, żeby się zregenerować, a nie koniecznie żeby zasnąć.
Dystans do samego siebie
Jedną z pierwszych porad, jaka udzielana jest osobom cierpiącym ze względu na nadmierny stres, jest wyciszenie się i zrozumienie stanu, który się właśnie odczuwa. Ta rada jest oczywiście bardzo dobra i prawdopodobnie najbardziej skuteczna ze wszystkich, ale problem polega na tym, że jest również zdecydowanie najtrudniejsza do zrealizowania. Niewiele osób potrafi w momentach skrajnego rozemocjonowania zdobyć się na to, by się zatrzymać, wziąć głęboki oddech i spojrzeć niejako z boku na swoje myśli, skrupulatnie je przeanalizować i zrozumieć, dlaczego się one pojawiły, które są błędne, a które uzasadnione, które są emocjonalne, a które w pełni racjonalne. Prawda jest taka, że w tym przypadku trening czyni mistrza i nauczymy się takiego dystansu tylko poprzez wystawianie się na sytuacje stresowe z jasnym zamiarem stawienia czoła temu, co odczuwamy. Kiedy przełamiemy już instynktowny strach i spojrzymy na wszystko z boku, nagle poczujemy się znacznie przyjemniej, ponieważ będziemy dostrzegać schemat, jakiemu na krótką chwilę podlegaliśmy.
Czy stres można całkowicie zneutralizować?
Nawyk dokonywania częściowej psychoanalizy w sytuacjach stresowych potrafi być niezwykle wręcz efektywny i doskonale redukować odczuwany stres i napięcie. Najpewniej nie będzie jednak tak, że stresu pozbędziemy się całkowicie. Warto tutaj jednak jeszcze raz zaznaczyć: napięcie w małych dawkach jest dla organizmu mobilizujące i całkiem pożądane, więc na pewno nie można go jednoznacznie demonizować. Należy też pamiętać, że zbyt częste odczuwanie sytuacji stresowych może być też spowodowane okolicznościami, w których znaleźliśmy się i po prostu boimy się zmienić stan rzeczy. Rozważenie zmiany stanowiska w pracy lub odpuszczenie znajomości z osobą wystawiającą nas na przykre doświadczenia może być decyzją radykalną, ale z całą pewnością słuszną, bo życie w ciągłym stresie jest na dłuższą metę po prostu wyniszczające.